تحلیل فضایی عوامل موثر بر صادرات صنایع مواد غذایی و آشامیدنی

امروزه صادرات فرآورده‌های صنایع مواد غذایی و آشامیدنی، نقش مهمی را در ارزآوری کشور ایفاء می‌کند. بررسی مطالعات تجربی مربوط به صادرات نشان می‌دهد که میزان صادرات بنگاه‌ها نه تنها تحت تاثیر اندازه بنگاه، سرمایه انسانی و بهره­وری نیروی کار می­باشد، بلکه ممکن است تحت تاثیر صادرات استان‌های مجاور نیز قرار گیرد. لذا در این مطالعه، به بررسی عوامل موثر بر صادرات صنایع مواد غذایی و آشامیدنی با استفاده از اطلاعات سطح بنگاهی (کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر ایران) در سال 1386 و مدل دوربین فضایی توبیتپرداخته شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل توبیت فضایی نشان می­دهد که متغیرهای اندازه بنگاه، بهره­وری نیروی کار و سرمایه انسانی دارای تاثیر مثبت و معنی‌­داری بر میزان صادرات بنگاه­ها می­باشند. همچنین معنی‌دار بودن ضریب وقفه فضایی متغیر وابسته، وجود اثرات فضایی را تایید می‌کند. همچنین نتایج حاصل از محاسبه اثرات مستقیم، اثرات غیرمستقیم و اثرات کل نشان می‌دهد که اثر مستقیم و غیرمستقیم بهره­وری نیروی کار، سرمایه انسانی و اندازه بنگاه بر صادرات هر استان و استان­های همسایه مثبت و معنی­دار است. این نتایج حاکی از وجود سرریزهای درون استانی و بین‌­استانی است.